सशस्त्र युद्धका क्रममा शरीरमा लागेको गोली अहिलेसम्म बोकेर हिँडेकी पूर्व छापामारले उपचारका लागि सहयोगको माग गरेको समाचार राससबाट प्रकाशन भएपछि उहाँको निःशुल्क उपचार हुने भएको छ ।

झापाको विर्तामोडमा रहेको बी एण्ड सी अस्पतालले ओखलढुंगाको चिसङ्खुगढी गाउँपालिका–१, कुइभीरमा जन्मिएकी अनुपा राईको शरीरमा १५ वर्ष अघि लागेको गोलीको निःशुल्क उपचार हुनेभएको हो ।

उनको शरीरमा लागेको गोली निकाल्न जति खर्च लागे पनि अस्पतालले निःशुल्क उपचार गरिदिने अस्पतालका जनसम्पर्क अधिकारी प्रोमिश गिरीले बताए ।

युद्धकालमै पाँचथर हिलिहाङ गाउँपालिका–७, सुभाङका तत्कालीन छापामार मनकुमार राईसँग पार्टीभित्रै विवाह गरेकी अनुपा अहिले पाँचथर सुभाङमै बस्छिन् । उनका श्रीमान् चार वर्ष यता मलेसियामा वेल्डिङको काम गर्दै आएका छन् ।

अनुपालाई २४ वैशाख २०५९ मा संखुवासभाको चैनपुर युद्धमा गोली लागेको थियो । उनको टाउको र देब्रे छातीमा छर्रा छ जसले अहिले धेरै पीडा दिन थालेको छ । ‘यसैको कारणले होला खुट्टा निदाउँछ, चलाउँनै गाह्रो हुन्छ’ फिदिममा पत्रकारसँग कुराकानी गर्दै अनुपाले भनिन् ।

विसं २०५७ मा ओखलढुंगाको कुइभीर माविमा नौ कक्षामा पढ्दापढ्दै युद्धमा होमिनु भएको थियो अनुपा, जतिबेला उनि १५ वर्षकी थिइन् । ‘स्कुलमा भएको एक कार्यक्रममा गरीब, दुःखीको मुक्ति हुन्छ भन्ने नेताहरुको भाषणबाट प्रभावित भएर एकैपल्ट १५ जना युद्धमा लागेका थियौँ’ उनले भनिन्, ‘२०६३ सालमा छोरा जन्मेपछि पार्टीको सैन्य फाँट छोडँे, र आफ्नो छापामार जीवनकालमा पाँचवटा युद्ध लडेँ ।’

विसं २०५८ मंसिर १० मा सोलुखुम्बु, २२ माघ २०५८ मा काभ्रेको भकुण्डेबेँसी आक्रमणमा अनुपाले वीरतापूर्वक लडिन् । २४ वैशाख २०५९ मा संखुवासभाको चैनपुर आक्रमणमा गम्भीर घाइते भइन् । तर पनि युद्धबाट फर्किने मन बनाइनन् अनुपाले, घाइते भएपछि पनि २२ भदौ २०५९ मा सिन्धुलीको भिमान र १० कात्तिक २०५९ मा ओखलढुंगाको रुम्जाटार आक्रमण उनले लडेको अन्तिम युद्ध हो ।

‘रणसंग्रामबाट नयाँ जीवन पाएर फर्केकी थिएँ’ आफू घाइते भएको चैनपुर आक्रमणलाई स्मरण गर्दै अनुपाले भनिन्, ‘साथीहरुले म मरेको रिपोर्ट कमान्डरकहाँ पु¥याएछन् त्यसपछि पार्टीले मलाई शहीद घोषणा गरेछ ।’ गोली लागेर बेहोस भएकी उनि छ दिन जंगलमै बसेर पार्टीको सम्पर्कमा पुगेका थिए ।

उनि शहीद भएको खबर घरसम्म पनि पुग्यो । तर काजकिरिया चाँही गरिएनछ घरमा । माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि अनुपा उपचारका लागि काठमाडौँको लाइफ केयर अस्पतालसम्म पगिन् । तर छर्रा निकाल्न सकिएन । द्वन्द्वपीडितलाई पैसा दिन्छन् अरे भन्ने सुनेर फिदिमस्थित पार्टी कार्यालय आएर फारम पनि भरिन् । तर अहिलेसम्म कहीँकतैबाट पनि क्षतिपूर्ति नपाएको उनले बताइन् ।

अहिले टाउको र छातीमा रहेको छर्राका कारण दिनदिनै आफूलाई गाह्रो हुँदै गएको अनुपा बताउँछिन् ।

पार्टीले आफ्नो उपचार गरिदिन्छ भन्नेमा उनि अझै आशावादी छिन् । ‘हाम्रै कारणले मुलुकमा यतिसम्म परिवर्तन भयो, फेरि पनि पार्टी सत्तामा पुगेको छ, म र म जस्ता अन्य युद्धमा पीडित भएकालाई पार्टीले हेर्नुपर्छ’ अनुपाले पत्रकारसँग भनिन्, ‘मेरो कुरा तपाईहरु मार्फत् पार्टीका ठूला नेतासम्म पुग्छ भन्ने विश्वास छ ।’

नेकपा (माओवादी केन्द्र) का हिलिहाङ गाउँपालिका इन्चार्ज रबीन तिम्सिनाले भने शुरुमा पार्टीले द्वन्द्वपीडितको विवरण संकलन गर्ने क्रममा अनुपाको नाम छुटेकाले राज्य पक्षबाट कुनै किसिमको सहयोग जुटाउन नसकिएको बताइन् । तर अनुपाको उपचार जसरी पनि हुनुपर्छ भनेर लागिरहेको उनको भनाई छ । अनुपाका १२ वर्षीय छोरा अहिले फिदिमस्थित नयाँ नमुना माविमा कक्षा–७ मा पढ्दैछन् भने उनि सुभाङमै सासुआमासँग बस्दै आएकी छिन् ।