अध्ययनको सिलसिलामा १६ वर्षअघि नर्वे पुगेका काठमाडौं सुन्दरीजलका कुमार पण्डितलाई नेपालको राष्ट्रिय राजनीतिबारे त्यति ज्ञान छैन । तर, हालै गैरआवासीय नेपाली सङ्घ (नर्वे)को अध्यक्षको जिम्मेवारी पाएपछि भने नेपाली राजनीति र अन्य परिस्थितिबारे विशेष बुझ्नुपर्ने सोच उनमा पलाएको छ । हेल्पिङ ह्यान्ड फर नेपाल नामक संस्थाका सल्लाहकारसमेत रहेका कुमारलाई यसै साता सम्पन्न चौथो साधारणसभाले आगामी दुई वर्षका लागि अध्यक्ष चयन गरेको हो । नर्वेमा रहँदै आएका एनआरएन युवाहरूमाझ लोकप्रिय पण्डितले अध्यक्ष बनेपछि त्यहाँ रहेका नेपाली समुदायबीचको सौहार्दतालाई बढाउने र नर्वेमा रहेका नेपाली समुदायलाई नेपालमा लगानीका लागि आकर्षित गर्ने कार्यक्रमलाई प्राथमिकता दिने सोच बनाएका छन् ।
० एनआरएनए नर्वेको अध्यक्ष बनेपछि तपाईंको पहिलो प्राथमिकता केमा रहन्छ ?
– गैरआवासीय नेपाली सङ्घको विधानले नर्वेमा रहेका विद्यार्थी र अन्य प्रकारले बसोबास गरिरहेकाहरूलाई पनि सदस्य बन्नबाट रोकेको छ । त्यसैले मेरो पहिलो प्राथमिकता भनेको नर्वेमा रहेका नेपालीबीचको सौहार्दतामा अभिवृद्धि गर्नु नै हो । सदस्य बन्नबाट बन्चित भए पनि उनीहरूलाई हाम्रै समुदायभित्र अनुबन्ध गरेर अगाडि बढ्ने सोच मैले लिएको छु । नर्वेमा बस्ने नेपालीको भावनामा एकात्मकता ल्याउन म विशेष जोड दिनेछु । नर्वेमा बस्ने युवाहरूमाझ पनि लोकप्रिय भएकाले उनीहरूका लागि विशेष कार्यक्रम ल्याउने अवधारणा मेरो छ । नर्वेमा महिला र युवाका लागि विशेष कार्यक्रम ल्याउने नीति हाम्रो कार्यसमितिले लिएको छ । हामी त्यसैअनुसार काम गर्नेमा प्रतिबद्ध छौँ । यसको निम्ति पहिलो चरणमा नर्वेमा भएका नेपालीको तथ्याङ्क जम्मा गर्ने काम गर्नेछौँ । त्यसपछि नर्वेमा भएका नेपाली व्यापारीहरूलाई नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गर्ने वातावरण छ भन्ने सन्देशसहितको माहोल तयार गर्न पनि हाम्रो समितिले काम गर्नेछ ।
० नर्वेमा बस्ने नेपालीले तपाईंलाई नै अगुवा रोज्नुको कारण के हुनसक्छ ?
– मुख्य कारण भनेको नेपाली समुदायबीच मैले आफ्नो स्थानबाट बनाएको पहिचान र उक्त पहिचानले सिर्जना गरेको लोकप्रियता नै हुनसक्छ । नर्वेमा रहेका युवामाझ र नेपाली समुदायबीच हुने विविध कार्यक्रम आयोजना तथा सञ्चालन गर्ने सन्दर्भमा पनि मेरो सक्रियता बढी नै रहने भएका कारण पनि सामाजिक क्रियाकलापमा उहाँहरूले मलाई अघिसार्न चाहनुभएको होला भन्ने लाग्दछ । अर्को कुरा भनेको एनआरएन (नर्वे) स्थापना गर्ने विषयमा पनि मेरो भूमिका अग्रस्थानमै थियो । एनआरएन नर्वेको तदर्थ समितिको संयोजक भएरसमेत काम गरिसकेका कारण पनि म उहाँहरूको रोजाइमा परेको हुँ । तर, यसरी रोजाइमा पर्नुलाई नै महत्वपूर्ण ठानेर बस्ने मेरो सोच छैन । आफ्नो कार्यकालमा राम्रो भूमिका निर्वाह गरेर संस्थाको गरिमा उच्च तुल्याउन लागिपर्ने अठोट लिएको छु । सबैको साथ–सहयोग लिएर जिम्मेवारी निर्वाहमा सफलता हासिल हुने विश्वास पनि छ मलाई ।
० नेपाली जहाँ पुगे पनि गुटबन्दीबाट मुक्त हुन सक्दैनन् भन्ने गरिन्छ, यस्तोमा संस्थाको नेतृत्वका लागि निर्वाचन नै भएपछि अब गुटबन्दी हुँदैन भन्ने कुराको ग्यारेन्टी छ त ?
– निर्वाचन नहोस् भनेर हामीले अन्तिम समयसम्म पनि प्रयास गरेकै हौँ । तर, कारणवश निर्वाचन नभइरहन सकेन । तथापि, लोकतान्त्रिक पद्धतिलाई आत्मसात् गर्ने हामी नेपालीले निर्वाचनलाई गुटबन्दीका रूपमा लिनुहुँदैन र लिएका पनि छैनौँ । वास्तवमा गुटबन्दी हुँदैन भन्ने कुराको सुनिश्चितताको सुरुवात हामीले गरिसकेका छौँ । निर्वाचनमा उम्मेदवार बनेका प्रतिद्वन्द्वी साथीहरूको समेत साथ लिएर अघि बढ्ने योजना बनिसकेको छ । निर्वाचन सकिएलगत्तै हाम्रो गुटबन्दी पनि समाप्त भइसकेको छ । एनआरएन नर्वेमा थोरै साथीभाइ छौँ । सबै मिलेर बस्छौँ र बसेका पनि छौँ । मैले यो विषयमा सबै मित्रजनसँग कुरा गरेको छु र सबैलाई सकारात्मक पाएको पनि छु । त्यसैले नर्वेमा गुटबन्दी हुँदैन भन्नेमा म निश्चिन्त छु । जहाँसम्म नेपाली जहाँ गए पनि गुटबन्दी गर्छन् भन्ने कुरा छ, यो आरोप मात्र होजस्तो लाग्छ । नेपाली पनि आज विश्वभर फैलिएका छन्, संसार देखेका छन्, बुझेका छन् र विश्वकै चालमा ताल मिलाएर अघि बढ्न प्रयासरत छन् । सङ्कीर्ण सोच राखेर आजको प्रतिस्पर्धात्मक विश्वमा अस्तित्व जोगाउन सकिन्न भन्ने सोच नेपालीमा व्यापक रूपले विकसित हुँदै छ । यसर्थ, जहाँ पुगे पनि गुटबन्दी गरिरहन्छन् भन्ने कुरालाई फगत आरोपका निम्ति आरोप भनी अथ्र्याउन सकिन्छ । कमसेकम हामी नर्वेनिवासी नेपाली यस्तो प्रवृत्तिबाट पर छौँ भन्ने मेरो विश्वास हो ।
० नर्वेवासी नेपालीबीच राजनीतिक खिचातानीचाहिँ कत्तिको छ नि ?
– नर्वेमा नेपालीको सङ्ख्या एकदमै थोरै छ । यहाँ भएका साथीभाइबीचमा अहिलेसम्म त्यस्तो अवस्था देखिएको छैन । सङ्ख्यामा थोरै र सबैबीच सौहार्द सम्बन्ध रहेकाले पनि राजनीतिक खिचातानी पटक्कै नभएको होला । अर्को कुरा स्वदेशदेखि यति टाढा रहेर केका लागि राजनीतिक खिचातानी गर्नु र ? राजनीति होस् या समाजसेवा, हरेक कार्यमा लगन र इमान हुनुपर्छ, जिम्मेवारी निर्वाहमा हरदम सचेत रहनुपर्छ । जब असल नियतले स्वस्थ र स्वच्छ ढङ्गमा काम गरिन्छ, त्यहाँ खिचातानीको कुनै गुञ्जायस नै रहँदैन भन्ने मेरो बुझाइ छ ।
० नेपालमा हालै गएको भूकम्पले निम्त्याएको महाविपत्तिबाट पार दिलाउन तपाईंहरू पनि केही गर्दै हुनुहुन्छ कि ?
– नेपालमा गएको विनाशकारी भूकम्पले हामी विदेशमा रहेका नेपालीलाई अत्यन्त मर्माहत बनाएको छ । विदेशमा भए पनि हाम्रा घर–परिवार, नातागोता र लाखौँ नेपालीजन पीडित भएका छन् । यस्तो बेलामा हामी पनि स्वदेशी दाजुभाइ–दिदीबहिनीको साथमा नउभिने भन्ने कुरै हुँदैन । त्यसैका लागि भनेर हामीले राहत र उद्धारका लागि अहिलेसम्म १८ लाख रुपैयाँ जम्मा गरिसकेका छौँ । रकम जम्मा गर्ने क्रम जारी छ । त्यसमध्ये सात लाख रुपैयाँ हामीले गैरआवासीय नेपाली सङ्घको खातामा जम्मा पनि गरिसकेका छौँ र बाँकी रकम पीडितको पक्षमा कसरी सदुपयोग गर्ने भन्नेका लागि हामीले एउटा टिम बनाएका छौँ । सो समितिले भूकम्पपीडितका लागि कसरी खर्च गर्ने भनेर निर्णय गर्नेछ ।
० तपाईंको नेतृत्वले नर्वेमा बस्ने नेपालीलाई विशेष के–के फाइदा पुग्छ होला, बताउन सक्नुहुन्छ ?
– आफ्नो कार्यकालमा नर्वेमा बस्ने नेपालीमाझ सौहार्दपूर्ण सम्बन्ध स्थापित गराउनेतर्फ मेरो भूमिका रहनेछ । सम्भव भएसम्म मासिक रूपमा नै भए पनि नेपाली समुदायबीच अन्तरक्रिया गर्ने र सुख–दुःखमा आत्मिक तवरले सहभागी हुन खोज्नेछु । मेरो पहिलो प्राथमिकता भनेको कम्युनिटी डेभलपमेन्ट हो । त्यसपछि नर्वेमा रहेका नेपाली व्यापारीहरूलाई नेपालमा लगानी गर्नका लागि आकर्षित गर्न प्रयास गर्नेछु । साथै मैले नर्वेका सरकारी र गैरसरकारी संस्थासँग समन्वय गरेर विभिन्नखाले सहयोग जुटाउने र नेपालीलाई सहयोग गर्नेतर्फ प्रभावकारी भूमिका खेल्नेछु ।
० नेपालको राजनीतिक अवस्थाबारे तपाईंको धारणा के छ ?
– सबैभन्दा पहिलो कुरा त म युवा अवस्थामा नै नर्वे प्रवेश गरेँ । धेरै समय नर्वेमै बिताएकाले नेपालको राष्ट्रिय राजनीतिबारे म त्यति जानिफकार छैन, त्यति बुझ्न सक्दिनँ भन्दा हुन्छ । तर, आफ्नै मुलुकको राजनीति नबुझेर पनि चित्त बुझ्दैन । त्यसैले अहिले यसमा चासो बढाएको छु । थोरै–थोरै बुझ्ने प्रयास गरिरहेको छु । यत्तिचाहिँ मलाई थाहा छ कि नेपालको राजनीतिले अझै सही बाटो पक्रिसकेको छैन । राजनीति सङ्लिन नसकेकाले आमजनता राजनीतिक दल तथा दलका नेताहरूको भूमिकाप्रति सन्तुष्ट छैनन् । राजनीति त देश र जनताको भलाइकै लागि हुनुपर्ने हो, तर नेपालमा यस्तो सोचको व्यावहारिक विकास अझै हुन सकेको छैन । अर्थात्, राजनीतिले उल्टो बाटो अवलम्बन गर्दा परिणाम पनि नकारात्मक आएको छ । अस्थिर राजनीतिको कारण मुलुकको विकास र समृद्धिको बाटो नै अवरुद्ध बनिरहेको छ । यथाशीघ्र यो कमजोरीबाट नेपालका राजनीतिक दल र यसका नेताहरू मुक्त हुनैपर्छ ।
० गैरआवासीय नेपाली सङघको बारेमा चाहिँ तपाईंको भनाइ के छ नि ?
– अन्य देशका गैरआवासीय संस्थामा प्राय धनाढ्य र व्यापारीहरू मात्रैले नेतृत्व गर्ने गरेको देखिएको छ । तर, नेपालीको संस्थामा भने यस्तो देखिएको छैन । विशेषगरी नर्वेमा त झन् सामान्य स्तरका नेपाली नै संस्थाको सदस्य भएका छन् । त्यसैले यो संस्था नेपालीको सुख–दुःखमा थप सहयोगी हुन सक्छ भन्ने मलाई लागेको छ ।
० तपाईंको विशेष व्यक्तिगत भावी योजना के छ नि ?
– नर्वे प्रवेश गरेपछि म थोरै समय रोजगारीमा लागे पनि बाँकी समय मैले व्यापारमै बिताएको छु । त्यसैले आगामी दिनमा पनि व्यापारलाई नै निरन्तरता दिने सोच मैले बनाएको छु । व्यापारमा निश्चित समय दिने र बाँकी समय संस्थागत तथा सामाजिक क्रियाकलापमा लगाउने सोच बनाएको छु ।