‘ठूला शहरकेन्द्रित बसाइँसराइ निरुत्साहन र सेटलाइट शहरमा सुविधा वृद्धि, जनसंख्या सिर्जित समस्या समाधानको उपाय’ : मेयर बालेन शाह

काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन्द्र शाह (बालेन) ले सन् २०५० सम्ममा विश्वका ८० प्रतिशत मानिस शहर बस्ने अनुमानले शहरी व्यवस्थापनमा चुनौती थपिँदै गएको बताएका छन् ।

ब्राजिलको साओ पाउलोमा बिहीबार (६ असार)बाट सुरु भएको मेट्रोपोलिस निर्देशक समितिको बैठकमा भाग लिँदै मेयर शाहले शुक्रबार भएको ‘मेयरल राउण्ड टेवल’ कार्यक्रमअन्तर्गत आवास र भूमि तथा महानगर कल्याण र जीवनस्तर सुधारसँग सम्बन्धित ‘मेट्रोपोलिस नीति बहस’मा यस्तो धारणा राखेका हुन् ।

‘हामीले देखेका, भोगेका र अनुमान गरेका समस्या समाधानका उपाय हामीसँगै छन्’– शाहले भने, ‘ठूला शहर केन्द्रीत बसाइँसराइलाई निरुत्साहित गर्नुपर्छ । सेटलाइट शहरहरुमा ठूला शहरमा भएका स्वास्थ्य, शिक्षा, रोजगारीसहितको सुविधा र अवसर दिनुपर्छ । यसले जनसंख्याको एकत्रित चाप रोकिन्छ । फरक प्रकृतिको भौगोलिक अवस्थितिमा जनसंख्याको सन्तुलन कायम गराउन मद्दत हुन्छ । यसले शहरी विकास र सुविधा वितरण व्यवस्थापनमा योगदान हुन्छ । यसकारण शहरी नीतिमा महानगरहरुले ठूला शहरकेन्द्रीत बसाइँसराइलाई निरुत्साहन गर्नुपर्छ ।’

‘बसाइँसराइले शहरी चाप बढ्ने मात्र होइन, गाउँठाउँका मौलिक संस्कृति पनि नासिन्छन् । भाषा पनि नासिन्छ । ग्रामीण जीवनसँग जोडिएका विविध आयाम जोगाउन पनि यस्ता नीतिको खाँचो छ’- उनको भनाइ छ ।

नीति बहस शहरी आवासका आयाम, अभाव र प्रभाव तथा जलवायु जोखिम घटाउन विश्वव्यापी साझा कार्यक्रम, पर्याप्त पूर्वाधार, कम कार्बन फुटप्रिन्ट र समुदायका प्रत्येक सदस्यको विविध आवश्यकताहरू पूरा गर्न समावेशी दृष्टिकोणका विषयमा केन्द्रीत थियो । बहसमा ठूला महानगरपालिकाका मेयर (प्रमुख) हरु सहभागी छन् । शहरी आवास र भवनहरुको विषय निर्देशक बोर्डमा छलफलका मुख्य विषय छन् । बैठकमा शहरी आवासका चुनौतीलाई सामना गर्न, सभ्य र सहज बसोबाससँग सम्बन्धित विषयमा छलफल भइरहेको छ ।

प्रमुख शाह मेट्रोपोलिस निर्देशक बोर्डको सदस्य हुन् । मेट्रोपोलिस विश्वका ठूला १ सय ५० भन्दा धेरै महानगरहरुको आवद्धता रहेको, आपसी र विश्वव्यापी सहयोग, संवाद, ज्ञान तथा समाधान आदानप्रदान गर्ने, सामुहिक आवाज बुलन्द गर्ने अन्तरराष्ट्रिय संस्था हो । बैठकमा भाग लिन प्रमुख शाह असार ३ गते व्राजिल गएका हुन् भने उनी शनिबार स्वदेश फर्कंदै छन् ।