कपिलवस्तु लगायत तराई मधेशमा अस्थाई रुपमा दुर्गा भगवतीको माटोको मूर्ति पूजा गर्ने प्रचलन बढेको छ, जसका कारण कपिलवस्तुमा मुर्तिकारहरु दुर्गा भगवतीको मुर्ति बनाउने कार्यमा व्यस्त देखिन्छन् ।

विगत केही समयअघिसम्म पनि दशैंको समयमा दुर्गाको मुर्तिका लागि भारत जानुपर्ने बाध्यताको अन्त्यजस्तै भएपछि जिल्लाका मुर्तिकारहरुलाई दुर्गा भगवतीको मूर्ति बनाउन भ्याइनभ्याइ परेको छ । विगतका वर्षहरु जस्तै यसवर्ष पनि दशैँको समयमा माटाको मुर्ति बनाउने गरेका कपिलवस्तु नगरपालिका-१ नयाँटोलका मुर्तिकार अनिल गुप्ताले घटना र विचारलाई बताउनुभयो ।

उहाँले यस वर्ष ४० वटा दुर्गाको मुर्ति बनाएको र प्रति मुर्तिको मुल्य २० देखि ७० हजार रुपैयाँसम्म लिने गरेको बताउनुभयो । अन्य वर्षजस्तै यस वर्ष पनि उहाँले मुर्तिको व्यापारबाट राम्रो आम्दानी हुने अनुमान गरेका छन् ।

अर्का मुर्तिकार कपिलवस्तु नगरपालिका १ का सुनिल तिवारीले चाहिँ विगतका वर्षका तुलनामा यस वर्ष कम मुर्ति बनाएको बताउनुभएको छ । विगतका वर्षको तुलनामा यस वर्ष भारतिय मुर्तिकारहरुले नेपालको सिमा क्षेत्र आसपासमा सिंगारका सम्पुर्ण सामानहरु भारतबाटै ल्याएर मुर्ति बनाउने गरेको उहाँको भनाइ छ ।

आफुहरुले मुर्तिका लाग्ने माटो, पराल र बास बाहेक अन्य सिंगारका सामान भारतबाट ल्याउँदा भन्सार गराएर ल्याउँदा भारतिय मुर्तिकारभन्दा आफुहरुले बनाएको मुर्तिहरुको लागत महँगो पर्ने हुँदा बिक्री गर्ने कठिन हुने देखेर यस वर्ष कम मुर्ति बनाएको बताउनुभयो ।

यसैगरी अर्का मुर्तिकार अनन्त कुमार कुर्मी पनि केही समय पहिलासम्म दुर्गाका मुर्ति लिनका लागि भारत जानुपर्नेमा हाल जिल्लामा नै मुर्ति बन्ने गर्दा भारत जानुपर्ने बाध्यताको अन्त्य भएको बताउनुभयो ।

हालका समयमा शहर मात्र नभई गाउँघरमा पनि दशैँको बेला माटो आदिबाट बनाइएका दुर्गा भगवतीको मूर्ति पण्डालमा सजाएर चोक चौराहामा राख्ने र पूजा गर्ने प्रचलन बढेको छ ।

माटो मुर्तिमा भगवती दुर्गाले महिषासुरको बध गर्दै गरेका ठूला मूर्तिसहित विभिन्न देवी देवताका स्वरूपहरु देख्न सकिन्छ । दुर्गा भगवतीको मूर्तिलाई कसैले दशैँको घटस्थापना त कसैले सप्तमीका दिन मूर्ति स्थापना गर्ने गर्दछन् र सप्तमीमा दिनमा दुर्गाको मुर्तिको आँखाबाट पट्टी खोल्ने गर्दछन् ।

महिषासुरलाई सप्तमीको दिन दुर्गा भवानीले बध गरेको हुनाले सो दिन मूर्तिको आँखा खोल्ने परम्परा रहेको छ । माटोले बनाएको दुर्गामाताको मुर्तिलाई दशैँको भोलि पल्ट एकादशिका दिन भव्यताका साथ नाजगान तथा बाजागाजासहित नजिकैको नदी तथा तलाउमा विधिपुर्वक विसर्जन गर्ने गरिन्छ ।